اخذ ذهنی مکان عینیاخذ ذهنی مکان عینی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از مصادیق مغالطه سوء اعتبار حمل است. ۱ - توضیح اصطلاحیکی از موارد اشتباه و سوء اعتبار حمل، مشتبه شدن احکام ذهنی با احکام خارجی است. این اشتباه از طرف قوه واهمه است که محمولات عقلی را به محمولات و اعراض خارجی مخلوط می‌کند، از این‌رو قضایای وهمیه را جزء مشبّهات معنوی شمرده‌اند؛ مثلاً گفته‌اند: انسان، کلی یا نوع است. از این جمله چنین تصور می‌شود که انسان خارجی، همان‌گونه که موصوف به جسمیت است، کلی یا نوع است، در صورتی که این امور، احکام ذهنی و عقلی‌اند. هم‌چنین وقتی می‌گویند: ماهیت نه موجود و نه معدوم است، بعضی از این قضیه توهم کرده‌اند که در خارج نیز حالت سومی یافت می‌شود که متوسط بین وجود و عدم است؛ بدین سبب گفته‌اند ماهیت درحالی که خالی از هر گونه وجودی است دارای تقرّر خارجی و غیرمعدوم است و یا گفته‌اند: اگر موجودات به امکان یا ضرورت، متصف باشند، هریک از امکان و ضرورت نیز دارای امکان و ضرورتی خواهند بود، و تسلسل جهت لازم می‌آید. همه این اشتباهات به سبب آن است که محمولات ذهنی را با اعراض و محمولات خارجی اشتباه کرده و از حیثیات ذهنی غفلت کرده‌اند. [۲]
شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اخذ ذهنی مکان عینی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|